بخشی از متن تحقيق در مورد چکيده اي بر تشکيل شوراهاي منطقه اي آموزش و پرورش :
چکیده ای بر تشکیل شوراهای منطقه ای آموزش و پرورش
مقدمه
آموزش و پرورش را به عنوان ساز و کار و وسیله انتقال باورها و ارزشها در طول عصرها و نسل ها و پدیده ای اجتماعی به مدت پیدایی انسان با کمترین مسامحه ای می توان یکی از گرامی ترین سرمایه ها و دست آوردهای بشر دانست 1 که اهمیت و ارزش آن روشن و مـورد تـأکید قـوانین تکامـل اجـتمـاعی می باشد. 2 گرچه بیان منزل و منزلت راستین نهاد متولی تعلیم و تربیت لازم است اما هدف در این مقاله مطلبی دیگر است. 3 در این باره پیشگامان نیک اندیش پیشین اشارتهای نیکو دارند.4
جان دیوئی 5 علاوه بر اینکه آموزش و پرورش را آزمایشگاه سنجش اندیشه های فلسفی می داند, زیبا و روشن, نقش هدایت گر آن را در جامعه چنین بیان می کند.
(دموکراسی تنها در سرزمین هایی به نابودی گرایید که طبیعتی فقط سیاسی داشت و به گوشت و خون مردم به زندگی روزانه آنان راه نیافته بود. من برآنم که دموکراسی سیاسی نامطمئن خواهد بود مگر اینکه خوی دموکراسی به اندیشه و کردار و به بافت زندگی مردم راه یابد و این کاری است که از آموزش و پرورش به معنای گسترده آن برمی آید.) 6
گستره و نفوذ آموزش و پرورش:
الف) حوزه نیازهای فردی از انسان از جنبه حرفه ای (دست) عقلانی (سر) و عاطفی (دل) 7
ب) حوزه نیازهای اجتماعی: پرورش دگر آگاهی و دگر پذیری, تعاون و اشتراک مساعی
ج) حوزه نیازهای اقتصادی: پرورش و کارآیی و بهره گیری نیروی انسانی
د) حوزه نیازهای فرهنگی: گسترش مرزهای دانش, معرفت و هنر
مطالعات بین المللی نشان داده است که بین رشد اقتصادی و توسعه آموزش و پرورش رابطه مستقیمی وجود دارد.سطح آموزش و پرورش در کشورهای غنی و به اصطلاح پیشرفته بالاست و در کشورهای فقیر و به اصطلاح کم توسعه پایین. 8
آموزش و پرورش به دلیل ارزش خود و بازده اقتصادی و نیز با
این سرمایه نیازمند پاسداری بوده راه بـردها و تدابـیر منطقی و کوششهای پیگیر و وسیع را طلب می کند که در قالب برنامه ریزی نمود می یابند. اهمیت برنامه و نحوه تدبیر و اداره آموزش و پرورش زمانی خود را بیشتر نشان می دهد که تحول و تکاپوی همه جانبه جهان امروز و گسترش ارتباطات را در نظر بگیریم. گرچه نباید به دهکده جهانی مک لوهان نیز بیش از حد خوشبین بود چرا که در عصر انفجار اطلاعات آنچه تهدیدی جدی محسوب می شود تراکم اطلاعات و آگاهی می باشد.
اگر در گذشته تمرکز قدرت و ثروت و عدم توازن آن, در جامعه مشکل آفرین بوده امروزه به دلیل تقسیم کار در جوامع و تخصصی شدن شاخه های معرفت و عدم توازن و ناهموار بودن اطـلاعات در سـطح جهانی هر طایفه ای می تواند به علت واجد بودن اطلاعات خاص به دیگران ستم کرده و دست به بهره وریهای گزاف و نامشروع بگشاید.
پیروز میدان در این مسابقه همان کسانی هستند که برنامه ریزی صحیح حرکت می کنند. حال این سؤال پیش می آید که آموزش و پرورش مهد تحول است یا جایگاه ثبات؟ شعار امروز: حداکثر آموزش برای حداکثر افراد است و این نکته با توجه به واقعیتهای موجود 10 اهمیت نحوه نگرش و اعمال روشها را به خوبی نمایان می سازد.
ماندن در بحثهای فلسفی چنانچه گروهی هنوز این سؤال را مطرح می کنند که آیا اصولاً برنامه ریزی در آموزش و پرورش ممکن و مفید است یا خیر؟ و یا جمعی به دلیـل اینکـه آمـوزش و پـرورش می تواند نتایج زیان بخش هم به بار آورد با شکل دادن و مقید کردن آن مخالف و ورود به این حیطه را ممکن نمی دانند 11 راه به جایی نمی برند.
ضرورت برنامه ریزی شورایی در آموزش و پرورش
آموزش و پرورش امری نیست که در خلا صورت گیرد از این رو ابتدا باید به شناخت جامعه و تشخیص جامعه و تشخیص و طبقه بندی نارساییهای آن پرداخت تا بتوان آموزش و پرورش در خور جامعه ای نو و بهتر طراحی و برنامه ریزی کرد و از توان بالقوه جمعی سود برد. در این مسیر می توان به راهکارهای زیر اشاره نمود:
سعی در پیدایی این احساس در مردم که آنان به یکدیگر تعلق دارند.
توجه دادن به اینکه بدون مشارکت خود مردم آموزش حداکثر برای حداکثر مردم امکان پذیر نیست.
مطرح نمودن مشکلات مبتلا به آموزشی و پرورشی با ارائه آمار و ارقام جهت تفهیم و پذیرش که گرایش به مشارکت رابه دنبال دارد و عدم تکیه بر متقاعد کردن. 12
مطرح شدن اینکه آموزش و پرورش از نظر اقتصادی بنگاهی است که ثمربخشی کیفی و دراز مدت دارد و نیازمند عزم ملی است.
سعی در دگرگونی این اندیشه که دولت باید تأمین کننده آموزش و پرورش باشد.
جلب همکاری مؤسسات و کارفرمایانی که از ثمرات آموزش و پرورش در جهت افزایش توان تولید بهره مند می شوند.
نخستین گامها به سوی برنامه ریزی و تشکیل شوراها در آموزش و پرورش
پس از تأسیس دارالفنون (1268 هـ.ق)و تشکیل وزارت علوم (1272 هـ. ق) قانون اداری معارف در (1298) و سپس قانون اساسی فرهنگ تصویب گردید.
اولین شورا تحت عنوان شورای عالی فرهنگ در (1300 هـ .ش) برپا شد. سپس در سال (1348 هـ. ش) قانون مدیریت شورایی به تصویب مجلس شورای ملی سابق رسید که به دلایلی عمده و عدیده ای بی توفیقی بوده اند که ما باید به دیده عبرت به آنان نظر کنیم و بابهای تازه ای را بگشائیم و از شیوه هایی نوین بهره جوییم.
تشکیل شوراهای منطقه ای آموزش و پرورش
بر اساس اصل سوم قانون اساسی قانون شوراها در جلسه 26/10/72 مجلس شورای اسلامی در 22 ماده تصویب و در 17/11/72 جهت اجرا به وزارت آموزش و پرورش ابلاغ گردید اما آیین نامه اجرایی این قانون در 17/3/76 به استانها ارسال گردیده است.
کارکردهای عمده و قابل تصور برای شوراهای منطقه ای آموزش و پرورش به عنوان طلیعه داران نهادینه کردن مشارکت مردمی
جامعه پذیری
توسعه مشارکت و نظارت مردم بر بزرگ ترین متولی تعلیم و تربیت در جامعه
تمرکـز زدایی سیستم آموزشی و دخالت در تصمیم گیری در سطـح منـطقه که اجـرا را تسـهیل می نماید.
دوری از بوروکراسی و رشد توان محلی و شکوفا شدن خلاقیتها.
افزایش بهره وری
کاهش سرخوردگی و پیش نیازی برای مشارکت سیاسی
مشارکت, فطری انسانهاست و آموزش و پرورش مستلزم یک سلسله اعمال یا کنشهای اجتماعی (Socialaction) است که با افراد جامعه سر و کار دارند و از جانب آنان نیز واکنشهایی (Reaction) را برمی انگیزد و باید پذیرفت که مشارکت محصول توسعه نیست بلکه برعکس است. برنامه ای می تواند با موفقیت اجرا شود که جوابگوی نیازها و علایق اکثریت مردم باشد که در این مسیر یکی از اهداف تشکیل شوراهای آموزش و پرورش توجه به منطقه ای کردن تصمیمات بوده است.
مهم ترین نکات در منطقه ای کردن (برنامه ریزی خرد) از دست آوردهای نیکوی شوراها
• جلوگیری از تمرکز و تصمیم گیری برای حل مسایل در محل و عدم فاصله بین زمان تهیه برنامه و اجرای آن. (برخلاف برنامه ریزی کلان)
• تجهیز منابع محلی و تشویق مردم بر مشارکت در سرمایه گذاری فعالیتهای توسعه آموزش و پرورش.
• تعیین اولویت های محلی و منطقه ای در برنامه ها و فعالیتهای آموزشی و اقدام به موجب آنان.
• کمک به رشد اجتماعی مردم در به کار بستن شیوه ها و سیاست های دموکراتیک و اندیشیدن مردم مـحل به نیازهای خود مطالعه تطبیقی نظامهای آموزش و پرورش جوامع مختلف نشان می دهد که بسیاری از موازین و اهداف بیان شده در قالب اداره شورایی نهادینه گردیده است
اما در آموزش و پرورش ما یک سری عوامل از جمله گریز از عدم تمرکز و استوار ماندن بر اصول بوروکراتیک به عنوان موانعی نمود یافته اند.
مهم ترین موانع در راه شوراهای آموزش و پرورش
تصور اینکه شورا به نوعی سلب استقلال رأی مدیر است.
مقاومت بافت سنتی سیستم اداری در مقابل تحول و تغییر
عدم اعتقاد مدیران آموزشی و پرورشی به نیروی عظیم مردمی و تصور اینکه مردم باید در تختخواب پروکاست آموزش و پرورش خوابانیده شوند.
عدم هماهنگی سیستم اجرائی کشور با مدیریت شورایی
عدم آگاهی عمومی و تصور اینکه دولت باید متولی مطلق آموزش و پرورش باشد.
پی نوشت ها:
1- در میان ابداعات بشری دو مورد از بقیه مشکل تر است, هنر مملکت داری و حکومت و هنر تعلیم و تربیت (ایمانوئل کانت)
2- قانون تکامل اجتماعی بر آن است که ارزش هر کارکردی می بایست ابتدا به طور غیررسمی و غیراختصاصی به ثبوت برسد تا بتواند به صورت یک کارکرد رسمی مورد قبول در جامعه تثبیت گردد.
3- مقاله حاضر در مجالی اندک تهیه گردید و به دلیل اینکه تأکید بر ایجاز رفته بود نگارنده به این عرصه فراخ وارد نشده است.
4- علاوه بر دستورات پیامبر گرامی اسلام اقوال و آرا بزرگانی چون امام محمد غزالی, ابن خلدون و ;
5- فیلسوف و مربی معروف آمریکایی
6- یکی از دلایل شکست مدیریت شورایی در آموزش و پرورش یعنی قانون سال 1348 مصوبه مجالس سنا و شورای ملی- مشارکت ناپذیری نظام گذشته- عدم اعتماد مردم و نداشتن پایگاه ملی بود.
7- امام محمد غزالی می گوید: (معلم در قلب و روح انسان نفوذ می کند و بدون تردید شریف ترین مخلوق روی زمین است.)
8- در این رابطه
مطالعات بین المللی و تطبیقی سوئیلسون ادینگ والوین (1961) که در مورد 22 کشور انجام داده اند و نیز تحقیقات هاربیسون و مایرز (1964) در مورد 75 کشور جهان.
9- در فهرست شاخصها که توسط مؤسسه تحقیقات سازمان ملل تهیه شده موارد زیر به چشم می خورد؛ مرگ و میر نوزادان- مصرف سرانه پروتئین- ثبت نام در مدارس ابتدایی و متوسطه- ثبت نام در مدارس حرفه ای- چاپ روزنامه بر حسب هر هزار نفر و ; منبع UNRISD مؤسسه تحقیقات سازمان ملل برای توسعه اجتماعی ژنو (1970).
10- بر اساس پیش بینی سازمان ملل جمعیت جهان از سال 1980 تا سال 2000 میلادی 40% افزایش یافته و از 4/4 میلیارد به 1/6 میلیارد نفر می رسد. رشد متوسط جمعیت مدرسه رو در کشورهای پیشرفته 9/1% و در کشورهای در حال رشد 40/1% یعنی 20 برابر بیشتر.
11- کارل یاسپرس آلمانی می گوید: (آنچه اهمیت دارد کاری است که آموزگار در چهار دیواری کلاس درس انجام می دهد یعنی جائی که او آزاد و مستقل است همان چیزی که برنامه ریزان, فرماندهان و گردانندگان اداری را آشفته می کند (البته از این سخن دقیق آن نتیجه کم مایه به دست نمی آید.)
12- متقاعد کردن به معنای به جای خود نشاندن برای ساکت کردن دیگران کاربرد ندارد.
دشمنی با دین و تمدن اسلامی به هویت آمریکایی کمک می کند؟!
(یک نظریه خطرناک دیگر از هانتینگتون)
نظریه پرداز مشهور آمریکایی در کتاب جدید خود معتقد است, دشمنی با دین اسلام و تمدن اسلامی در آینده کمک فراوانی برای توجه آمریکاییها به هویت ملی خود و تمسک به آن خواهد کرد.
(ساموئل هانتینگتون) نظریه پرداز سیاسی آمریکا و نویسنده کتاب (برخورد تمدنها) در کتاب جدید خود تحت عنوان (ما چه کسی هستیم؟ تهدیداتی که متوجه هویت ملی آمریکاست) (چاپ مه 2004) نظریه خطرناکتری را مطرح می کند.